Αφυδάτωση και έμμηνος ρύση: Πώς η ζέστη επηρεάζει την περίοδό σας

Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν την αντίληψη, που σχηματίζουμε για τον περιβάλλοντα χώρο μία δεδομένη στιγμή. Μεταξύ των παραγόντων αυτών περιλαμβάνονται η υγρασία, το φυσικό φως, αλλά και η θερμοκρασία. Η θερμοκρασία είναι ιδιαίτερα σημαντική για την επιβίωσή μας, καθότι, η θερμοκρασία του σώματός μας είναι απαραίτητο να διατηρείται σταθερή προκειμένου οι φυσιολογικές του λειτουργίες να εξελιχθούν ομαλά.

Επηρεάζει το stress την περίοδό μου;

Η αντίληψη της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος εξαρτάται από εξειδικευμένα οργανίδια, που ονομάζονται θερμοϋποδοχείς. Οι θερμοϋποδοχείς είναι ελεύθερες νευρικές απολήξεις («ελεύθερα» νεύρα δηλαδή), τα οποία καταλήγουν στο δέρμα και μεταδίδουν ηλεκτρικά σήματα στο νωτιαίο μυελό εντός της σπονδυλικής στήλης και από εκεί σε μία εξειδικευμένη περιοχή του εγκεφάλου, που ονομάζεται θάλαμος (βλ. εικόνα), όπου και λαμβάνει χώρα η επεξεργασία των σημάτων αυτών. Ενδιαφέρον δε έχει το γεγονός, πως διαφορετικοί θερμοϋποδοχείς επεξεργάζονται τα σήματα για την αίσθηση του «θερμού» από αυτούς για την αίσθηση του «ψυχρού», γεγονός, που καταδεικνύει, ότι οι δύο αυτές διαδικασίες ακολουθούν διαφορετικές οδούς (Battistel και συνεργάτες, 2023).

Επίσης, οι θερμοϋποδοχείς «αντιδρούν» διαφορετικά, ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Έτσι, όταν εισερχόμαστε σε ένα θερμό περιβάλλον, οι θερμοϋποδοχείς για το «θερμό» ενεργοποιούνται σε σημαντικά υψηλότερο βαθμό εν σχέσει με τους θερμοϋποδοχείς για το «ψυχρό». Αντίθετα, όσο πέφτει η θερμοκρασία του περιβάλλοντος, το επίπεδο ενεργοποίησης των θερμοϋποδοχέων για το «κρύο» σταδιακά αυξάνεται. Όσο το περιβάλλον γίνεται πιο κρύο, ενώ η δραστηριότητα των θερμοϋποδοχέων για το ψυχρό παραμένει σταθερή, μειώνεται η δραστηριότητα των θερμοϋποδοχέων για το θερμό. Αυτή η «δυναμική» συμπεριφορά των θερμοϋποδοχέων ανάλογα με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και τις μεταβολές αυτής, μας καθιστά ικανούς να αντιληφθούμε τόσο τη στιγμιαία θερμοκρασία του περιβάλλοντος, όσο και της διακυμάνσεις αυτής (Battistel και συνεργάτες, 2023).

Η αντίληψη της ζέστης αλλάζει ανάλογα με την φάση του κύκλου;

Κατά καιρούς έχει εκφραστεί η απορία σχετικά με το κατά πόσον αλλάζει η αντίληψη της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, ανάλογα με τη φάση του εμμηνορρυσιακού κύκλου, στην οποία βρίσκεται η γυναίκα. Εντούτοις, επιστημονικά στοιχεία καταδεικνύουν, πως τόσο η αντίληψη του κρύου (Matsuda-Nakamura και συνεργάτες, 2015), όσο και η αντίληψη της ζέστης (Christison και συνεργάτες, 2025) δεν μεταβάλλονται ανάλογα με τη φάση του κύκλου. Επομένως, ακόμα και κατά τους ζεστούς μήνες ο κύκλος σας δεν επηρεάζει ουσιωδώς τον τρόπου, που εσείς αντιλαμβάνεστε τη ζέστη.

Η αντοχή στη ζέστη πάντως μειώνεται, όσο μειώνεται ο βαθμός υδάτωσης με την υποϋδάτωση να καθιστά το άτομο να λιγότερο ικανό να αντέξει σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών (Sawka και συνεργάτες, 1998).

Περίοδος το καλοκαίρι: Τι αλλάζει και γιατί νιώθεις πιο έντονα τα συμπτώματα

Τι είναι η υποϋδάτωση και τι είναι η αφυδάτωση;

Το 55% με 65% της μάζας του ανθρωπίνου σώματος αντιστοιχεί στο νερό, με τα δύο τρίτα του νερού να εντοπίζονται μέσα στα κύτταρα και το ένα τρίτο στον εξωκυττάριο χώρο (Taylor και συνεργάτες, 2025). Με τον όρο υποϋδάτωση (hypohydration ) αναφερόμαστε στο χαμηλό ποσοστό νερού στο σώμα, ενώ με τον όρο αφυδάτωση (dehydration ) αναφερόμαστε στη διαδικασία απώλειας νερού από το σώμα (Tan και συνεργάτες, 2020). Επομένως, η υποϋδάτωση είναι το αποτέλεσμα της αφυδάτωσης.

Στον παρακάτω πίνακα μπορούμε να δούμε μερικά συμπτώματα υποϋδάτωσης.

Ο βαθμός υδάτωσης επηρεάζεται από τη φάση του κύκλου;

Από κάποιους έχει διατυπωθεί η υπόθεση, πως ο τρόπος, που το σώμα της γυναίκας «αλληλεπιδρά» με το νερό αλλάζει ανάλογα με τη φάση του κύκλου. Συγκεκριμένα, έχει εκφρασθεί η άποψη, πως ο βαθμός εφίδρωσης (θυμίζουμε, πως η εφίδρωση είναι και ένας εκ των βασικών μηχανισμών αντίδρασης του σώματος στις υψηλές θερμοκρασίες) μεταβάλλεται ανάλογα με τη φάση του κύκλου. Όμως η υπόθεση αυτή έχει διαψευστεί από τα μέχρι τώρα διαθέσιμα στοιχεία. Επομένως, η διαδικασία της εφίδρωσης κατά τη διάρκεια φυσικής άσκησης σε ζεστό περιβάλλον είναι κατ’ ουσίαν ανεξάρτητη από τη φάση του κύκλου, στην οποία βρίσκεται η γυναίκα (Notley και συνεργάτες, 2018). Επίσης, ούτε ο ρυθμός ενυδάτωσης (αποκατάστασης του ποσοστού ύδατος του σώματος) μετά από αφυδάτωση ένεκα φυσικής δραστηριότητας δεν εξαρτάται ουσιωδώς από την φάση του κύκλου (Maughan και συνεργάτες, 1996; Rodriguez-Giustiniani και συνεργάτες, 2019). Επομένως, δεν δημιουργεί έκπληξη, το ότι ο βαθμός υδάτωσης του σώματος της γυναίκας δεν μεταβάλλεται αισθητά κατά τη διάρκεια του κύκλου (Volpe και συνεργάτες, 2009).

Περίοδος το καλοκαίρι: Τι αλλάζει και γιατί νιώθεις πιο έντονα τα συμπτώματα

Η υποϋδάτωση και η δυσμηνόρροια

Μελέτες έχουν καταδείξει, πως η κατάσταση της υποϋδάτωσης συνδέεται με αυξημένη αίσθηση του πόνου. Οι συγκεκριμένες μελέτες πάντως στην πλειονότητά τους αφορούν άνδρες (Tan και συνεργάτες, 2020). Εντούτοις, με βάση νεώτερα στοιχεία, φαίνεται, πως η υποϋδάτωση συσχετίζεται με αυξημένη ένταση των πόνων περιόδου (δυσμηνόρροιας) με τους επιστήμονες να συστήνουν την επαρκή ενυδάτωση στα πλαίσια της αντιμετώπισης του ενοχλητικού αυτού άλγους (Tan και συνεργάτες, 2022). Έχει μάλιστα φανεί, πως δια της επαρκούς υδάτωσης επιτυγχάνεται μείωση της χρήσης αναλγητικών για τους πόνους περιόδου, αλλά και μείωση της διάρκειας της δυσμηνόρροιας με τους επιστήμονες να παρατηρούν, πως οι νεαρές γυναίκες, που καταναλώνουν λιγότερα από 1600 ml νερού σε ημερήσια βάση να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναφέρουν άλγος στην πύελο (Torkan και συνεργάτες, 2021).

Πώς μπορώ να κρίνω, αν η υδάτωσή μου είναι επαρκής;

Τα στοιχεία καταδεικνύουν, πως στην Ευρώπη ποσοστό, που αγγίζει το 20% των γυναικών παρουσιάζουν υποϋδάτωση (Malisova και συνεργάτες, 2016), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις Η.Π.Α. ίσως να αγγίζει ακόμα και το 50% (Stookey, 2005).

Πάντως το επίπεδο ενυδάτωσής σας μπορείτε να το παρακολουθείτε και από το χρώμα των ούρων σας. Παρακάτω, μπορείτε να δείτε έναν πίνακα, που δημοσιεύθηκε από την Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου βασιλείου (National Health Service/ NHS).

Στον πίνακα αυτό βλέπουμε ένα χρωματικό δείκτη, ο οποίος ανταποκρίνεται στο χρώμα των ούρων. Συγκρίνοντας το χρώμα των ούρων σας με το δείκτη αυτόν, μπορείτε κατά προσέγγισιν να εκτιμήσετε το βαθμό ενυδάτωσής σας.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Battistel, Laura & Andrea, Vilardi & Massimiliano, Zampini & Riccardo, Parin. (2023). An investigation on humans’ sensitivity to environmental temperature. 10.21203/rs.3.rs-3101216/v1.}

^{Christison KS, Gurney SC, Williamson-Reisdorph CM, Covington AC, Dumke CL. Menstrual cycle effects on thermoregulation while exercising in the heat. J Therm Biol. 2025 Jan;127:104036. doi: 10.1016/j.jtherbio.2024.104036. Epub 2025 Jan 4. PMID: 39805177.}

^{Malisova O, Athanasatou A, Pepa A, Husemann M, Domnik K, Braun H, Mora-Rodriguez R, Ortega JF, Fernandez-Elias VE, Kapsokefalou M. Water Intake and Hydration Indices in Healthy European Adults: The European Hydration Research Study (EHRS). Nutrients. 2016 Apr 6;8(4):204. doi: 10.3390/nu8040204. PMID: 27058557; PMCID: PMC4848673.}

^{Matsuda-Nakamura M, Yasuhara S, Nagashima K. Effect of menstrual cycle on thermal perception and autonomic thermoregulatory responses during mild cold exposure. J Physiol Sci. 2015 Jul;65(4):339-47. doi: 10.1007/s12576-015-0371-x. Epub 2015 Mar 12. PMID: 25762225; PMCID: PMC10717610.}

^{Maughan RJ, McArthur M, Shirreffs SM. Influence of menstrual status on fluid replacement after exercise induced dehydration in healthy young women. Br J Sports Med. 1996 Mar;30(1):41-7. doi: 10.1136/bjsm.30.1.41. PMID: 8665117; PMCID: PMC1332264.}

^{Notley SR, Dervis S, Poirier MP, Kenny GP. Menstrual cycle phase does not modulate whole body heat loss during exercise in hot, dry conditions. J Appl Physiol (1985). 2019 Feb 1;126(2):286-293. doi: 10.1152/japplphysiol.00735.2018. Epub 2018 Nov 29. PMID: 30496713; PMCID: PMC6397413.}

^{Rodriguez-Giustiniani P, Galloway SDR. Influence of Peak Menstrual Cycle Hormonal Changes on Restoration of Fluid Balance After Induced Dehydration. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2019 Nov 1;29(6):651-657. doi: 10.1123/ijsnem.2019-0105. PMID: 31629351.}

^{Sawka MN, Latzka WA, Matott RP, Montain SJ. Hydration effects on temperature regulation. Int J Sports Med. 1998 Jun;19 Suppl 2:S108-10. doi: 10.1055/s-2007-971971. PMID: 9694412.}

^{Stookey JD. High prevalence of plasma hypertonicity among community-dwelling older adults: results from NHANES III. J Am Diet Assoc. 2005 Aug;105(8):1231-9. doi: 10.1016/j.jada.2005.05.003. PMID: 16182639.}

^{Tan B, Philipp M, Hill S, Che Muhamed AM, Mündel T. Pain Across the Menstrual Cycle: Considerations of Hydration. Front Physiol. 2020 Oct 8;11:585667. doi: 10.3389/fphys.2020.585667. PMID: 33132918; PMCID: PMC7578918.}

^{Tan B, Philipp MC, Che Muhamed AM, Mündel T. Hypohydration but not menstrual phase influences pain perception in healthy women. J Appl Physiol (1985). 2022 Mar 1;132(3):611-621. doi: 10.1152/japplphysiol.00402.2021. Epub 2022 Jan 27. PMID: 35085028.}

^{Taylor K, Tripathi AK. Adult Dehydration. [Updated 2025 Mar 5]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK555956/}

^{Torkan B, Mousavi M, Dehghani S, Hajipour L, Sadeghi N, Ziaei Rad M, Montazeri A. The role of water intake in the severity of pain and menstrual distress among females suffering from primary dysmenorrhea: a semi-experimental study. BMC Womens Health. 2021 Jan 28;21(1):40. doi: 10.1186/s12905-021-01184-w. PMID: 33509179; PMCID: PMC7845092.}

^{Volpe SL, Poule KA, Bland EG. Estimation of prepractice hydration status of National Collegiate Athletic Association Division I athletes. J Athl Train. 2009 Nov-Dec;44(6):624-9. doi: 10.4085/1062-6050-44.6.624. PMID: 19911089; PMCID: PMC2775364.}